Velen zullen er al wel van gehoord hebben; audiodescriptie. Dit is een ander woord voor beeldbeschrijving. Een stem vertelt wat anderen op dat moment zien. Je kunt op verschillende manieren gebruik maken van audiodescriptie. Soms gebruik je een gratis app, soms hoor je een stem die live vertelt wat er op het podium of het voetbalveld is te zien. En in musea verzorgen gidsen audiodescriptie tijdens een speciale tours. Je kunt deze beeldbeschrijvingen tegenkomen op televisie, in het theater, bij online video’s, in de bioscoop, bij sportwedstrijden en in musea!
Een stem beschrijft in de pauzes tussen dialogen de visuele elementen uit de video of scene. Dat kunnen personages, gezichtsuitdrukkingen, plaatsbepaling en ontwikkelingen in de verhaallijn zijn. Alle informatie en extra uitleg die je nodig hebt om met een visuele beperking het bewegende beeld beter te kunnen volgen.
Beeldbeschrijving in het circus
In oktober werd in Tilburg de voorstelling van Lucho Smit tijdens Festival Circolo voorzien van audiodescriptie, waarvoor ik kaartjes wist te bemachtigen. Spannend, het was mijn kennismaking met zowel het circus als beeldbeschrijving. We ontmoetten de circusartiest en de tolken van Komt het Zien! Door wat Lucho Smit vertelde en ons liet zien/voelen waarmee hij tijdens de voorstelling zou werken, kreeg ik de indruk dat het een spectaculair optreden zou worden. Ook werden verschillende attributen uit de voorstelling getoond en werd de situatie in de tent beschreven.
Daarna kregen we een kleine ontvanger en koptelefoon. De tolken namen plaats in een aparte ruimte van waaruit zij goed zicht hadden op de circusvloer. Toen de voorstelling begon zat ik vol aandacht te luisteren, ook al zie je het niet, het was toch enorm spannend en iedereen, ik ook, hield soms zijn adem in! De tolken wisten het erg treffend te beschrijven, ik had niet het idee veel te missen. Desondanks bleef het lastig te begrijpen hoe hij het voor elkaar wist te krijgen te balanceren op aldie stoelen en zijn evenwicht wist te bewaren. Misschien geldt soms toch: je moet het zien om het te geloven!!
Rond dezelfde periode bracht ik een bezoek aan safaripark Beekse Bergen. Op het eerste gezicht niet erg interessant als je niks ziet. Het was best een gemis moet ik zeggen. Ook daar werd een audiotour aangeboden. En daarmee werd het een stuk leuker en boeiender. De uitleg en informatie voegen echt iets toe. Net zo iets als dat je met een stadsgids door wijken loopt, zij kunnen zo beelden vertellen over de architectuur maar ook over de geschiedenis. Hierdoor is het dan niet hetzelfde als een willekeurige wandeling door een buurt.
Maanden later, ik verneemdat The Passion ook toegankelijk wordt gemaakt middels zowel audiodescriptie als een gebarentolk. Prima ontwikkeling. Ik had hier niet eerder naar gekeken of geluisterd. Nu wel, via de radio. Ik vond het geweldig. Doordat ik beelden niet zie ontgaat me veel informatie. Maar doordat wordt uitgelegd wat er gebeurt krijg je er toch een beeld bij en is het beter te volgen. Ik hoef dan niet steeds aan iemand anders te vragen wat er gebeurt en je kunt samen genieten van een voorstelling of film. Ik hoop dan ook dat er in de nabije toekomst vaker beeldbeschrijving aangeboden wordt!
Wettelijke plicht
Het is wettelijk verplicht om ervoor te zorgen dat televisieprogramma’s ondertiteld worden. Maar iemand die blind of slechtziend is, heeft daar niet zoveel,of niks aan. Daarbij mis je betekenisvolle visuele informatie uit het programma. En dat geldt natuurlijk veel breder, denk bijvoorbeeld ook aan de video’s op social media, informatievideo’s van nieuwssites, video’s op andere websites en YouTube.
Nu is audiodescriptie wel een stuk bewerkelijkeren arbeidsintensiever dan ondertiteling,die er overigens ook in gesproken vorm is. De laatste is natuurlijk uitsluitend een vertaling van hetgeen wordt gezegd, geen beschrijving van de beelden. En dat is dan weer erg handig als je naar het journaal luistert waar nogal eens mensen uit het buitenland geïnterviewd worden. En zo zie je; de tijd staat niet stil en de techniek al zeker niet.