Zazen, de zittende meditatie
Hoewel de zen ontstaan is in de schoot van het boeddhisme, is het niet in de eerste plaats een Aziatische religie. De zen is een levenshouding en een beoefening hier en nu. De kern van deze levenswandel is de beoefening van zazen, de zittende meditatie. ‘Zen is zazen‘ is daarom geen holle slogan, maar een oproep om te komen tot de kern van het bevrijde leven.
Als je begrijpt dat zazen de grote poort van het onderricht is, dan ben je als de draak die het water doorklieft, of de tijger die in het diepe woud loopt.
Dogen Kigen
Zen’ betekent ‘concentratie’: de essentie van het heelal begrijpen.
Za’ betekent ‘zitten’ zonder te bewegen, als een berg.
Zazen is geen theorie of een intellectueel spelletje. Het is de beoefening van enkel en alleen juist te zitten (shikantaza). En precies omdat zazen ‘niets dan zitten’ is, kan het een innerlijke revolutie teweegbrengen. Het doet een diepe wijsheid opwellen die onbereikbaar is voor het logische denken alleen. In zazen denken geest en lichaam samen.
De Houding
Als iemand vraagt wat de ware zen is, is het niet nodig om je mond open te doen.
Toon simpelweg alle punten van je zazenhouding.
Dan zal de lentebries waaien en de wonderlijke pruimenbloesem ontluiken.
Daichi Sokei
Om zazen te beoefenen zitten we met de benen gekruist op een dik, rond kussen (zafu). Het bekken is naar voor gekanteld, zodat de knieën goed tegen de grond drukken. Vanuit deze basis strekken we de wervelkolom. We drukken met onze knieën tegen de aarde en met de top van ons hoofd tegen de hemel.
De kin is ingetrokken, de nek is gestrekt en de schouders zijn ontspannen.
De handen liggen in de schoot, met de palmen naar boven. De linkerhand ligt op de rechterhand, en de duimen raken elkaar horizontaal. De handen vormen zo een mooie ovaal, en de zijkanten blijven in contact met de onderbuik.
In deze houding vindt ons lichaam zijn stabiliteit terug. De verschillende lichaamsdelen beïnvloeden elkaar door hun positie. Door in deze houding stil te blijven zitten, kunnen we ophouden met wilsmatig te handelen, ons ego opgeven en doordrongen worden van een leven in eenheid met de hele kosmos.
De Ademhaling
Onze uitademing is die van de hele kosmos.
Onze inademing is die van de hele kosmos.
Zo begrijpen we elk moment het onbegrensde werk. Deze houding doet het ongeluk verdwijnen en brengt het absolute geluk voort.
Master Kodo Sawaki
De juiste ademhaling is essentieel tijdens zazen. Ze zorgt voor een kalm, sterk en natuurlijk ritme. De uitademing is lang en diep. Zenmeesters vergelijken ze dikwijls met het loeien van een koe. De inademing is korter en verloopt natuurlijk en vanzelf. Deze trage, kalme en diepe ademhaling veegt alle geestelijke complicaties weg, en onze geest wordt helder als een wolkenloze hemel.
De Geesteshouding en Hishiryo-Bewustzijn
Als de geest nergens op verwijlt, dan verschijnt de ware geest.
Diamant Sutra
Net zoals de juiste ademhaling enkel uit de juiste houding kan voortkomen, zo spruit de juiste geesteshouding voort uit een diepe concentratie op de houding en de ademhaling. Tijdens zazen komen allerlei beelden, gedachten en hersenspinsels op uit het onbewuste. We laten ze voorbijgaan, zoals de wolken aan de hemel voorbijkomen en uit het zicht verdwijnen. Wanneer we stoppen met onze persoonlijke gedachten te onderhouden, verschijnt het ‘hishiryo-bewustzijn’, het bewustzijn dat denken en niet-denken overstijgt.
Zonder te proberen de waarheid te bereiken of illusies te verbrijzelen, zonder te vluchten of iets te volgen, zal het universele bewustzijn zich op natuurlijke wijze manifesteren. Zo ontwikkelen we een oorspronkelijk, intuïtief bewustzijn dat radicaal verschilt van de gebruikelijke voorstellingen van ons zelf.
Zazen heeft geen doel. Het kent geen einde. Het overstijgt elk persoonlijk profijt (mushotoku). De zen benadrukt het altruïstische aspect van de beoefening. Zazen wordt dus beoefend met en voor alle levende wezens, en alle levende wezens beoefenen samen met ons.
Zazens Invloed op Ons Leven
We gaan altijd alleen. We leven altijd alleen.
Enkel de verwezenlijkten spelen samen op de Weg.
Yoka Daishi
Zazen beïnvloedt ons hele wezen, lichaam en geest. Door een regelmatige beoefening begrijpen we onszelf en ons leven beter. Dit inzicht weerspiegelt zich in al onze dagelijkse handelingen.
Als onze geest tijdens onze handelingen dezelfde is als tijdens zazen, dan zijn al onze handelingen natuurlijk en correct. Zoals in zazen kunnen we helemaal aanwezig zijn in de volheid van het huidige moment, hier en nu.
Onze geest is tot rust gebracht, zonder verwikkelingen, zonder berekeningen, zonder angst. Ons egoïsme neemt af en onze verhouding tot de mensen wordt gemakkelijker en doorzichtiger. Ons medeleven manifesteert zich en de wijsheid verschijnt.
Op deze manier kunnen we tot de essentie komen en wordt ons leven eenvoudig. Zazen is de volwassen levensvorm. Het is de echte vreugde, de authentieke vrijheid.
info over Zen meditatie